معرفی انواع فلاسک آزمایشگاهی و کاربرد آنها

انواع بالن آزمایشگاهی

بالن های آزمایشگاهی دارای انواع مختلفی هستند که در ادامه هرکدام آنها توضیح داده خواهند شد. هرکدام از بالن های آزمایشگاهی برای مصارف مختلفی استفاده می شود. بالن ژوژه ، ته صاف و ته گرد از مهمترین انواع بالن آزمایشگاهی می باشند.

بالن ته صاف

بالن ته صاف (Flat bottom flask) یکی از ظروف پرکاربرد آزمایشگاهی می باشد که برای حرارت دادن مایعات در آزمایشگاه از آن استفاده می شود. هنگام قرار گرفتن یک بالن آزمایشگاهی ته صاف روی شعله از یک توری نسوز استفاده میشود که این طوری بین شعله و بالن قرار می گیرد. بر خلاف بالن ته گرد یا بالن تقطیر، بدلیل صاف بودن کف بالن ته صاف اگر روی شعله مستقیم قرار گیرد بدلیل متمرکز شدن حرارت شعله در یک نقطه ترک برداشته و می شکند. این نوع بالن آزمایشگاهی نمی تواند در برابر فشار زیاد یا اختلافهای دمایی به جهت افزایش تنش ها در کف تخت آنها، مقاومت کند. این بالنها در مقایسه با بالنهای واکنش دهنده مانند بالنهای ته گرد، معمولا از شیشه های ضعیف تری ساخته می شوند.

• یکی از مزایای بالن آزمایشگاهی ته صاف، امکان قرارگیری راحتتر آن روی سطوح است. از این بالن بیشتر برای گرم کردن و یا جوشاندن مایعات استفاده می شود.

بالن ته گرد

یکی دیگر از انواع بالن آزمایشگاهی بالن ته گرد(Round-bottom flask) می باشد. این نوع بالن آزمایشگاهی معمولا برای حرارت دادن به مایعات استفاده میشود.

برای استفاده از این بالن آزمایشگاهی ، باید آنرا روی شعله نگه داشت و از آنجایی که ته آن، گرد است، امکان قرار دادن آن روی سطوح وجود ندارد و به همین دلیل باید از روشهای دیگری مانند استفاده از گیره برای نگهداری آن استفاده کرد.

• گرد بودن ته این بالن، باعث رسیدن یکنواخت حرارت به مایع درون ظرف میشود و همین گرد بودن، باعث میشود که مقاوت ظرف در برابر شکستن در اثر حرارت، افزایش یابد.
• ویژگی دیگر بالن آزمایشگاهی ته گرد، مقاومت بالا در برابر شکستن در اثر خلا است.
• بالن ته گرد برای تقطیر بسیار مورد استفاده قرار میگیرد.

معرفی انواع فلاسک آزمایشگاهی و کاربرد آنها

بالن حجمی آزمایشگاهی یا بالن ژوژه آزمایشگاهی

بالن ژوژه یا بالن حجمی(Volumetric flask) دسته ای از بالن آزمایشگاهی هستند که برای ساخت محلولها با غلظت معیّن و همچنین برای نگهداری یک حجم دقیق در یک درجه حرارت خاص از آن استفاده می‌شود. این فلاسکها معمولا گلابی شکل با انتهایی تخت بوده و از شیشه یا پلاستیک با رنگهای مختلف ساخته می شوند.

این نوع بالن آزمایشگاهی دارای یک گردن بلند است که روی آن خط نشانه‌ای قرار دارد. بالن‌های حجمی دقت بالایی داشته و فقط می‌توان حجم نوشته شده روی آن را به کمک آن از محلول حجم سنجی کرد. برای این نوع بالن در پوش پلاستیکی طراحی شده‌است تا بتوان در هنگام محلول سازی آن را به راحتی تکان داده و محلول را هم زد.

بالن ژوژه شیشه ای عموما بی رنگ هستند و به دو صورت ساده یا شفاف و کهربایی رنگ وجود دارند. برای ترکیبات حساس به نور مانند نیترات نقره یا ویتامین A از نوع رنگی و کهربائی آن استفاده می گردد. بالن آزمایشگاهی حجمی شیشه ای در مقایسه با بالن ته صاف دارای گردنی باریک و بلندتر هستند.

بالن آزمایشگاهی چند دهانه

هر کدام از انواع بالن آزمایشگاهی چند دهانه، به شکل های یک دهانه، دو دهانه، سه دهانه، چهاردهانه و پنج دهانه نیز وجود دارند که بسته به استفاده، میتوان از هرکدام آنها استفاده کرد.

آموزش ویدیویی ساخت بالن آزمایشگاهی ۵ دهانه

بالن سر سمباده ای(رداژدار)

هر کدام از بالن ها ممکن به شکل رداژدار یا سرسمباده ای(Flasks with standard taper joints) نیز موجود باشند. این بالن آزمایشگاهی ، قابلیت اتصال درب برای بسته شدن را نیز دارد. با توجه به سر سمباده ای آنها، قابلیت اتصال برای این بالن ها با توجه به استانداردهای اتصال نیز فراهم شده است.

معرفی انواع فلاسک آزمایشگاهی و کاربرد آنها

بالن کجلدال

بالنی گرد با گردن بلند و دهانه رداژدار که برای اندازه گیری نیتروژن موجود در مواد شیمیایی مورد استفاده قرار میگیرد بالن کجلدال نام دارد. این بالن آزمایشگاهی در فرآیندی به اسم فرآیند کجلدال برای اندازه گیری هیدروژن استفاده میشود. برای استفاده از این بالن و فرآیند، لازم است که به توصیه ها و فرآیند آن توجه کرد. میتوان توضیحات تکمیلی مورد این فرآیند را در منابع دیگر یافت.

بالن خلا (بالن اشلنک یا لوله اشلنک)

یکی دیگر از انواع بالن آزمایشگاهی بالنی است دارای یک لوله جانبی، برای تخلیه گازهای درون بالن و یا پر کردن درون بالن با گازی هدفمند مانند نیتروژن یا آرگون استفاده میشود. در این بالنها معمولا لازم است تا شیرها و دریچه ها مقداری چرب شوند تا نشتی گاز نداشته باشیم.
بالن تقطیر

• نوعی بالن آزمایشگاهی با یک لوله کناری است که کاربرد آن مانند بالن ته گرد است و لوله جانبی آن، برای خروج مواد گازی است.